Η ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ: ΜΑΡΩ ΔΟΥΚΑ

Η Μάρω Δούκα γεννήθηκε το 1947 στα Χανιά. Σπούδασε στο Ιστορικό και Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, και από το 1966 ζει στην Αθήνα. Η τριλογία μυθιστορημάτων «Στις γραμμές του μύθου και της ιστορίας» με τα βιβλία: «Αθώοι και φταίχτες», «Το δίκιο είναι ζόρικο πολύ», και «Έλα να πούμε ψέματα» γνώρισε μεγάλη επιτυχία στο αναγνωστικό κοινό και μάλιστα το μυθιστόρημα «Αθώοι και φταίχτες» τιμήθηκε με το Βραβείο Πεζογραφίας Κώστα Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, με το Βραβείο Balkanika και το Βραβείο Καβάφη.

Και τα τρία μυθιστορήματα έχουν επίκεντρο τα Χανιά. Οι Αθώοι και φταίχτες πιάνουν την ιστορία ενός Τούρκου, απογόνου Τουρκοκρητικών απ’ τα Χανιά, που έρχεται στην πόλη αναζητώντας τις ρίζες του. Μεταξύ άλλων γίνεται μνεία για το πως Κρήτες μετανάστες στην Αμερική επαναπατριζόμενοι απέκτησαν κοψοχρονιάς περιουσίες εκτοπισμένων Τουρκοκρητικών. Τοποθεσίες όπως τα σημερινά Νέα καταστήματα ανοικοδομήθηκαν τότε, δε δίστασαν να κτίσουν και πάνω στα Τούρκικα νεκροταφεία της περιοχής, όπως επιβεβαιώνεται άλλωστε σε κάθε απόπειρα ανοικοδόμησης στην περιοχή ακόμα και σήμερα. Τα άλλα δύο βιβλία που ακολούθησαν αναφέρονται στα γεγονότα της Γερμανικής κατοχής στο Νομό Χανίων καθώς και στον εμφύλιο που άρχισε και ακολούθησε εκείνη την εποχή με την γνωστή έκβαση. Στα βιβλία γίνεται μνεία σε ιστορικά γεγονότα και απαντώνται πολλά ερωτήματα. Ποιος ήταν ο ρόλος του Μητσοτάκη στην κατοχή; Πως αν και φυλακίστηκε δύο φορές στις φυλακές Αγιάς, απελευθερώθηκε, και τη γνώμη είχαν γι αυτόν οι κατοχικές αρχές καθώς και οι Άγγλοι; Πως το τυπογραφείο που ανήκε στο Ελληνικό κράτος και κατά συνέπεια στο Χανιώτικο λαό, επιτάσσεται από τους Γερμανούς στην κατοχή και αργότερα δωρίζεται με την εύνοια των Άγγλων στον Μητσοτάκη για να εκδώσει την εφημερίδα «Κήρυκας». Πώς ήρωες, θύματα της Γερμανικής θηριωδίας ως αντίποινα για την αντίστασή τους στην κατοχή, όπως ο Βαγγέλης Κτιστάκης δεν αναγνωρίστηκαν μετέπειτα, παρά μόνο με την ονομασία ενός ταπεινού παράδρομου κάθετου στην Ανδρέα Παπανδρέου; Ενώ άλλοι όπως ο Γύπαρης στρατιωτικός διοικητής Χανίων στην περίοδο του εμφυλίου κέρδισαν ανδριάντες στον Κήπο και αλλού, και μάλιστα πήρε το όνομα τους περιοχή των Αθηνών τα γνωστά «Γυπαραίικα»; Από ποιους εξολοθρεύτηκαν οι εκατοντάδες Εβραίοι οι οποίοι φορτωμένοι σε ένα επισκευασμένο Αγγλικό πλοίο βυθίστηκαν ανοιχτά στο πέλαγος; Δεκάδες ονόματα χωριών του νομού παρελαύνουν σαν τοποθεσίες αιματηρών μαχών και πολλά ονόματα γνωστών Χανιώτικων οικογενειών αναφέρονται κι απ’ τις δυο αντίπαλες παρατάξεις ανασύροντας ξεχασμένες μνήμες. Ποιος ήταν ο ρόλος του μητροπολίτη Αγαθάγγελου Ξηρουχάκη στην κατοχή και μετέπειτα; Τι ρόλο έπαιξαν οι σύμμαχοι Άγγλοι και τι σκοπούς εξυπηρετούσαν; Πως η Κρήτη αφού δεν έγινε Αγγλικό προτεκτοράτο όπως η Κύπρος, κατέληξε πυρηνική βάση των Αμερικάνων;

Η τριλογία της Μάρω Δούκα σε κρατά σε αγωνία και διαβάζεται με ενδιαφέρον, αν και σαν ιστορική καταγραφή κάποιος θα μπορούσε να της προσάψει μια αριστερή ματιά…

ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΑΡΧΟΝΤΑΚΗΣ*

*ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΛΕΣΧΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ