Το τέλος της παράδοσης

Παλαιότερα γνωρίσαμε μια εποχή που ήταν αρκετό να μπει στην τάξη ένας καθηγητής για να επικρατήσει άκρα ησυχία. Ήταν η ίδια εποχή που ο πατέρας αρκούσε να υψώσει τον τόνο της φωνής για να επιβάλει στα παιδιά του σεβασμό ανάμεικτο με φόβο. Ο λόγος του δασκάλου, όπως και του pater familias, εμφανιζόταν προικισμένος με συμβολικό βάρος και αυθεντία, ανεξάρτητα από το περιεχόμενο που ήξερε να μεταδίδει. Ήταν εγγυημένος από τη δύναμη της παράδοσης. Όμως αυτή η εποχή τελείωσε, πέθανε, έμεινε ανεπιστρεπτί πίσω μας. Αν η εποχή μας είναι η εποχή της κατάλυσης της δύναμης της παράδοσης, αν είναι η εποχή της εξάχνωσης του πατέρα, είναι και η εποχή που ο δάσκαλος χρειάζεται να μοχθήσει για να κερδίσει το μισθό του. Τα παιδιά της γενιάς αυτής χρειάζονται πράγματα που η κοινωνία δεν τους τα προσφέρει πια. Ο κόσμος τούς έχει στερήσει την αθωότητά τους. Τα νέα παιδιά βρίσκονται αντιμέτωπα με πολύ περισσότερες αποφάσεις από ότι παλιά, γιατί οι ενήλικες δεν ξέρουν τι να τους πουν. Δεν μπορούν να απαντήσουν στις ερωτήσεις τους όπως άλλοτε‧ και σέρνονται μόνο, προσπαθώντας να μην το πολυσκέφτονται. Κανείς δεν αναλαμβάνει την ευθύνη, οπότε τα παιδιά, μερικά απ’ αυτά, πρέπει να το κάνουν για μας. Βλέπεις τη λαχτάρα τους να κάνουν το σωστό, να είναι καλά παιδιά, να έχουν ασχολίες. Τα βλέπεις με το πρόσωπο γεμάτο ελπίδα, να κάνουν κάτι καλό, να πετύχουν κάτι στη ζωή τους. Θέλουν να γίνουν καλοί άνθρωποι, και μακάρι να τους λέγαμε τι σημαίνει αυτή η καλοσύνη. Θέλουν κατά βάθος να είναι αρεστοί στην κοινωνία, κι ας λένε το αντίθετο. Και ξέρετε που καταλήγουν, τι γίνονται οι χειρότερες περιπτώσεις, οι πιο απείθαρχοι; Αστυνομικοί και δάσκαλοι σε γυμνάσια. Ακόμα κι αν τη ζωή δεν μπορείς να την ελέγξεις απόλυτα και μπορείς μονάχα να τη ζήσεις, ακόμα κι αν τα πάντα αλλάζουν όταν τα ζεις, οφείλουμε κάτι παραπάνω στα νέα παιδιά πέρα από μια συγγνώμη για την αποτυχημένη συμπεριφορά γονιών και δασκάλων. Να μην ρίχνουμε το ανάθεμα βλέποντάς τα να μπλέκουν σε συμμορίες ανηλίκων, να δρουν με βία είτε οπαδική, είτε έμφυλη, είτε ενδοοικογενειακή. Ποιος έχει εν τέλει την ευθύνη; Όταν συλλαμβάνεται κι ο γονιός όταν το παιδί παρεκτρέπεται είναι η λύση; Τι κάνουμε ως κοινωνία για να προλάβουμε το κακό; Αριστείδης Αρχοντάκης* *συγγραφέας, φυσικός.